دوئل

عبدالله نظری

سالهاست که اکثر بحث های بین مردم و نخبگان بحث تقابل ایران و آمریکا یا همان تقابل اسلام با غرب است. براستی چه رازی پشت این قضیه است که همه ی ذهن ها را به خود مشغول کرده است؟ شاید ریشه ی آن را بتوان در تضاد بین اصول و مبانی تفکر اسلام ناب و تفکر مدرنیته یا همان تفکر غرب و شرق داشت.

از پانصد سال پیش بعد از دوره ی حاکمیت کلیسا ،تفکر مدرنیته شکل گرفت.

تفکر مدرنیته در پی خطاهای زیادی که در زمان حاکمیت کلیسا رخ داده بود به جای اینکه یک دین کامل را جایگزین دین تحریف شد ی تحت حاکمیت کلیسا کند که اساساً دین نبود به کلی دین را که حاصل دستورات متعالی خداوند است و توسط پیامبران برای بشریت فرستاده شده کنار گذاشت و خود داعیه دار ایجاد برنامه ریزی و به سعادت رساندن انسان شد و نه خداوند.

خب برگردیم به بحث اصلی خودمان

تفکر مدرنیته دو مبنا دارد که این دو مبنا کاملاً متضاد با مبانی تفکر اسلام ناب است.

1- انسان گرایی یا اومانیسم :

اومانیسم به این معنی است که انسان و نیازهایش محور تمام تصمیمات و برنامه ریزی هاست که این همان میدان دادن به نفس اماره است که در اسلام خیلی تأکید بر کنترل و مهار آن وجود دارد.

جلوه ی اومانیسم را می توان در قوانینی همچون قانون هم جنس گرایی در آمریکا و برخی از کشورهای غرب زده دید که قانونی است که شاید در دراز مدت انقراض نسل انسان را مورد هدف قرار دهد ولی چون نیازهای غریزی انسان آن را می خواهد مدرنیته با آن مقابله نمی کند.

در مقابل اصل اومانیسمی ( انسان محوری) در مدرنیته اصل خدا محوری در تفکر ناب اسلامی مطرح است که هدفش این است که خداوند که خالق انسان است راه سعادت او را بهتر می داند و این نقشه ی راه را در قالب دین و توسط پیامبران برای انسان ها فرستاده است و انسان اختیار دارد که راه سعادت را برگزیند و یا راه شقاوت را .

پس یکی از تقابل های آنها تقابل اصل انسان محوری با خدا محوری است.

2- دنیا گرایی:

دنیا گرایی به این معناست که مدرنیته حیات اصلی را دراین دنیا می بیند برای همین است که بی هیچ قید و بندی دست به هر کاری می زند تا خوشی ها و لذات دنیوی را کسب  و هر خوشی را هم که بدست می آورد دنبال یک لذت بالاتر است. اساساً مدرنیته در یک توهم و سراب به سر می برد که هر چه به جلوتر می رود آن را نمی یابد و این ریشه ی سرگردانی و بحران هویت تفکر مدرنیته است.

 در مقابل اصل دنیاگرایی در مدرنیته ، اصل آخرت گرایی در تفکر ناب اسلامی مطرح است و اسلام حیات طیبه را در آخرت می بیند و         این دنیا را مکان گذار و موقتی می داند و نه مکان قرار و دائمی ، در عین حال که اسلام به استفاده از نعمات الهی در دنیا و آن هم در یک چارچوب معین اعتقاد دارد.

پس تفاوت دوم ، تقابل اصل دنیاگرایی در مقابل آخرت گرایی است آنچه که امروز دیده  می شود غالب بودن تفکر مدرنیته در جهان و حتی در کشورهای اسلامی است و این وظیفه ی ما روشنفکران دینی را سنگین تر می کند که با شناخت عمیق فضای کلی جهان بشریت را در رسیدن به سعادت کمک نماییم که این رسالت اسلام است.