جایگاه اشراقی انقلاب اسلامی در فضای مدرنیسم

(برداشت مختصری از کتاب « جایگاه اشراقی  انقلاب اسلامی در فضای مدرنیسم»  از استاد اصغر طاهر زاده)

                                                                                                                                                             محمود دین پرور

 به اعتقاد نویسنده یکی از مهم­ترین مؤلّفه­ها برای شناخت انقلاب اسلامی فهم جایگاه اشراقی انقلاب اسلامی است و برای فهم جایگاه اشراقی آن در جهان کنونی نیز، باید بتوانیم در عین توجّه به افق­ها و آرمان­های انقلاب، سیطره­ی جریان حاکم بر جهان یعنی مدرنیته را خوب بشناسیم. در این راستا می­توان به رودر رویی دو تفکّر و فرهنگ مخالف هم، یعنی مدرنیته و تشیّع، در اوایل قرن بیست و یکم اشاره کرد که شناخت مبانی و اهداف و بسترهای شکل­گیری هرکدام برای شناخت جایگاه کنونی انقلاب اسلامی ضروری می­نماید.

مدرنیته در واقع تفکّر و فرهنگی است که سعی دارد تمام مناسبات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع بشری را بر اساس نظامی سکولار و منقطع از وحی و معنویّت تعریف کند و بر چنین اساسی شکل دهد. تمدّنی که سعادت بشری را در توجّه صِرف بشر به زمین و تکیه بر عقل خود بنیادش برای تصرّف هرچه بیشتر در طبیعت و نگاه ابزاری به انسان جهت بهره­وری بی حدّ و اندازه­ی مادّی می­داند.

   

   به عبارت دیگر بدونِ توجّهِ به سنن الهی جاری در عالم به جای هماهنگی و اُنس با طبیعت سعی در تصّرف در آن کرده است و با نادیده گرفتن فطرت الهی و حقیقت طلب انسان، نهایت تلاش خود را می­کند تا به بشر این تصوّر را القاء کند که راه نجات و سعادتش را باید فقط در فرهنگ مدرنیته جست­وجو کند. امّا باید گفت که این تمدّن به «تمامیّت» خود رسیده است؛ یعنی هرآنچه را باید ارئه می­داد، ارائه دادهاست ولی همانطور که عرض شد به دلیل غفلت از سُنن الهی جاری در عالم و فطرت انسان، دوچار بحران­های بسیاری شده است و بشر امروز _در حالی که در ظلمات ناشی از این تمدّن به حال خود رها شده است_ از فرهنگ مدرنیته به ستوه آمده و در دیگر آن را جواب­گوی نیازهای فطرت سعادت طلب و حقیقت­جوی خود نمی­داند و در جست­وجوی راهی برای برون رفت از این عالم وَهمی و غربی است.

 در چنین شرایطی زمینه برای ظهور انقلابی فراهم شد که  به افق و آرمانی دیگر توّجه دارد و در پی بازگشت به حقیقت و اتّصال زمین به آسمان است؛ تا هم بتواند بحران­های حاصل از نگاه سوبژکتیو غربی را حل کند و هم جواب­گوی فطرت کمال طلب انسان­ها باشد و بر این اساس تمدّنی خاص را شکل دهد که بتواند بشر از خود بیگانه­ و گم گشته در ظلمات عالم مدرن را از خواب غفلت بیدار کند و با محو کردن حجاب­های ظلمانی راه سعادت حقیقی بشر را که در اتّصال به آسمان  معنویّت به او نشان دهد. طبیعتاً چنین انقلابی باید به منبعی آسمانی و الهی متّصل باشد تا بتواند راه حل برون رفت از بحران­های عالم غربی را به بشر بحران زده­ی امروز معرفی کند و راه سعادتش را در همه­ی عرصه­های زندگی تـأمین کند. پس نیازمند دین کامل و تحریف نشده­ای هستیم که بنا به شواهد متقن تاریخی و عقلی و نقلی فقط دین اسلام و به طور خاص مکتب تشیع دارای چنین ذات و خاصیّتی است.

  امروزه چنین تفکّری در بستر انقلاب اسلامی ظهور پیدا کرده است و با توجّه به آنچه گفته شد؛ انقلاب اسلامی بستری است که در ذاتش اوّلاً توان تمدّن سازی خاصّی را دارد و ثانیاً آمده است تا رابطه­ی بریده­ی انسان ازآسمان معنویت را دوباره احیاء کند و متذکّر ذات آسمانی انسان شود. به همین خاطر هم روز به روز در حال منتشر کردن خود در جهان و تسخیر قلوب انسان­هایی می­شود که به دنبال گمشده و راه سعادت حقیقی خود می­گردد.

 روشن است که چنین انقلابی باید بر شخصیّتی اشراق شود که جلوتر از زمان باشد و زودتر از دیگران نیاز زمانه­ی خود را تشخیص دهد؛ یعنی بتواند در «وقت» حضور داشته باشد و روح زمانه­ی خود را بشناسد. به همین دلیل هم است که در شرایطی که جهان تحت سیطره ی فرهنگ مدرن به پیش می­رود و کسی خارج از فضای آن نمی­اندیشد؛ به واسطه­ی اشراق الهی انقلاب به قلب امام خمینی (ره) ، ایشان روح زمانه­ی خود را می­شناسد و در «وقت» حضور پیدا می­کند و از چیزی سخن می­گوید که بشر تا آن زمان از آن غافل بود و و جهتی مخالف با جریان زندگی بشر جدید داشت. امّا چون این انقلاب موافق فطرت بشر بود، به سرعت به قلوب جویندگان حقیقت اشراق شد و انقلابی شکل گرفت که جهت همه­ی انقلاب­های بعد از خود را نیز تغییر داد.  انقلاب اسلامی، در دورانی که باطل لباس حق بر تن کرده است چهره­ی مختلف آن را دارای ذاتی مشترک هسنتد آشکار می­کند و جان­های آگاه را از بی­تاریخی نجات می­دهد و به همراهی با جریان حق وارد می­کند.

 انقلاب اسلامی در واقع حقیقتی است که همچنان که به قلب بنیان­گذار آن اشراق شد به سراغ سایر ملت هایی که در جست و جوی فطرت خود هستند، خواهد رفت تا آن­ها هم از ظلمات فرهنگ مدرنیته بیرون بیایند و بتوانند زندگی زمینی خود را به عالم قدسی وصل کنند. یعنی می­توان ادعا کرد که انقلاب اسلامی به عنوان اشراقی بر همه ی قلوب تجلی می­نماید. امّا اگر در چنین شرایطی کسی نتواند فضای حاکم بر جهان را بشناسد و چنین تصوّری از انقلاب نداشته باشد؛ یعنی نتوانید به جایگاه اشراقی آن در فضای مدرنیسم پی ببرد و انقلاب را  صرفاً یک انقلاب سیاسی بداند، از همراهی با آن محروم می­شود و بی­تاریخ خواهد ماند. زیرا انقلاب اسلامی،انقلابی حقیقی و حقیقی­ترین انقلاب زندگی بشر است، و چون انقلابی است که بشر را به فطرت خود باز می­گرداند همراهی آن فقط از عهده­ی کسانی بر می­آید که رو به سوی فطرت خود دارند و طالب بازگشت آن شده اند.